Kiedy można rozpoznać chorobę otyłościową?

W celu oceny  czy masa naszego ciała jest prawidłowa stosujemy wskaźnik BMI ( body mass index) czyli stosunek masy ciała (kg)  do wzrostu (m2). Został on opracowany już w 1832 r przez belgijskiego statystyka Adolfa Queteleta na potrzeby oceny stanu odżywienia osób dorosłych. Z czasem przy uwzględnieniu siatek centylowych wzrostu i masy ciała został dostosowany również dla dzieci. 

• BMI <16 jako wygłodzenie 
• BMI 16-16,9 to wychudzenie
• BMI 17-18,5 świadczy o niedożywieniu 
• BMI 18,5-24,9 to prawidłowe wartości dla dorosłego człowieka
• BMI 25-24,9 to nadwaga
• BMI  30-34,9 to otyłość I stopnia
• BMI 35-39,9 to otyłość II stopnia 
• BMI powyżej 40 to skrajna otyłość (III stopnia) (1)

Rozwój tkanki tłuszczowej rozpoczyna się już w 14 tygodniu życia płodowego i przy porodzie stanowi  około 10-15 % masy ciała. 

W każdym okresie rozwoju człowieka mamy do czynienia z odmiennym procesami. Najpierw przeważają procesy anaboliczne czyli wzrostowe, następnie dochodzi do równowagi między procesami anabolicznymi i katabolicznymi. Następny etap naszego życia to przewaga procesów katabolicznych (rozpadu).

Zmiany anatomiczne i fizjologiczne zachodzą  w trakcie życia człowieka  i dotyczą również ilości tkanki tłuszczowej, która jest ewidentnie różna w różnych okresach  naszego życia.

Poniższe dane dowodzą tezy, że z wiekiem aby utrzymać masę ciała trzeba coraz mniej jeść i coraz więcej się ruszać. Dzieje się tak dlatego, że w fazie starzenia się dominują procesy kataboliczne a więc  zmniejsza się wzrost człowieka oraz ubywa ilość tkanki mięśniowej w tempie około 1,4 kg  w czasie 5 lat z towarzyszącym wzrostem tkanki tłuszczowej o 1,2 kg (2)

Poniższa tabela podaje zaproponowane zawartości tkanki tłuszczowej zgodnie z wiekiem(3)

Wg raportu WHO ( światowej organizacji zdrowia ) na całym świecie ponad 800 mln osób ma rozpoznaną otyłość a około 2 miliardy ma nadwagę. To w czasie ostatnich 40-50 lat doszło do tak gwałtownego wzrostu otyłości (4). Co trzeci człowiek  zmaga się z problemem za wysokiej masy ciała, z czego najczęściej są to Amerykanie i Egipcjanie)(5).

Piśmiennictwo

• Brończyk-Puzoń A., Koszowska A., Bieniek J. (2018) Podstawowe pomiary antropometryczne i pochodne wskaźniki w poradnictwie dietetycznym – część pierwsza. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 8 (3): 217–222.
• Chwałczyńska A. (2017) Wskaźnik tłuszczowo-beztłuszczowy zależny od wieku jako nowe narzędzie oceny masy ciała. Wydawnictwo AWF Wrocław
• Ginalska – Malinowska M.: Funkcja hormonalna tkanki tłuszczowej. Diabetologia, Endokrynologia wieku dziecięcego 2008; 16 (4): 470 – 474
• Szajner-Milart I., Papierkowski A.: Choroby wieku rozwojowego. Podręcznik dla szkół medycznych. PZWL, Warszawa 1997
• GBD 2015 Obesity Collaborators, Afshin, A., Forouzanfar, M. H., Reitsma, M. B., Sur, P., Estep, K., Lee, A., Marczak, L., Mokdad, A. H., Moradi-Lakeh, M., Naghavi, M., Salama, J. S., Vos, T., Abate, K. H., Abbafati, C., Ahmed, M. B., Al-Aly, Z., Alkerwi, A., Al-Raddadi, R., Amare, A. T., … Murray, C. (2017). Health Effects of Overweight and Obesity in 195 Countries over 25 Years. The New England journal of medicine, 377(1), 13–27.